Dağlık Karabağ’dan Ermenistan’a geçen Ermenilerin sayısı 50 bine yaklaştı

Azerbaycan’ın evvelki hafta yaptığı askeri operasyonu sonrası Dağlık Karabağ’da denetimi yine ele geçirmesi üzerine bölgeyi terk ederek Ermenistan’a geçen Ermenilerin sayısı 47 bini aştı. Dağlık Karabağ’da operasyon öncesi yaklaşık 120 bin Ermeni yaşıyordu. Sonda sıkı denetim yapan Azeri hudut muhafızları bugün Karabağ bölgesindeki Ermeni idaresinin eski başkanı Ruben Vardanyan’ı gözaltına aldı.

Dağlık Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan yollarda araçların uzun konvoylar oluşturdukları görülüyor.

Azerbaycan bölgede yaşayanlara inançta olduklarını söylese de, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, “etnik temizlik” uyarısı yaptı.

Azerbaycan, bölgedeki Ermenileri “eşit yurttaşlar” olarak entegre etmek istediğini de söylüyor lakin Erivan’ın uyarısı sonrası bölgedeki Ermeniler ağır bir halde Ermenistan’a gitmeye başladı.

Uluslararası alanda Azerbaycan toprağı olarak tanınan Dağlık Karabağ’ın geniş bölümleri, 30 yıldır fiili olarak Ermeni güçlerinin denetimi altındaydı.

2020 yılındaki 2. Dağlık Karabağ Savaşı, Rusya’nın arabuluculuğunda imzalanan bir ateşkes mutabakatıyla sona ermişti.

Ancak Azerbaycan’ın 19 Eylül’de başlattığı ve yaklaşık 24 saat süren askeri operasyon sonrası bölgedeki Ermeni güçleri ateşkesi ve silahlarını teslim etmeyi kabul etti.

Son operasyonda en az 200 Ermeninin öldüğü belirtiliyor.

Azerbaycan, operasyonda 192 askerinin hayatını kaybettiğini, 500’den fazla askerinin de yaralandığını açıkladı.

Sınır denetimleri: Bölge idaresinin eski önderine gözaltı

Çarşamba günü Azerbaycan hudut koruma güçleri tarafından yapılan açıklamada Karabağ’daki Ermeni idaresinin eski başkanı Ruben Vardanyan’ın gözaltına alındığı bildirildi.

Vardanyan, 2022 yılının Kasım ayından geçtiğimiz Şubat ayına kadar Karabağ bölgesindeki ayrılıkçı hükümetin başkanlığını yapmıştı.

Eşi Veronika Zonabend, Vardanyan’ın bölgeden kaçmaya çalışırken yakalandığını söyleyerek güvenliği ve hür bırakılması için dayanışma daveti yaptı.

Azeri hudut muhafızları, Vardanyan’ı başşehir Bakü’ye götürerek yetkililere teslim ettiklerini söylüyor.

Geçen hafta Azerbaycan’ın denetimi ele geçirdiği Dağlık Karabağ bölgesini terk eden Ermeni nüfusun sayısı şu ana kadar 47 bin 115 olarak bildirildi ve bu sayı daima artıyor.

Azeri yetkililer, bölgeyi terk etmek isteyen Ermenilere sıkı bir kimlik denetiminden sonra müsaade veriyor.

Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan bir Azeri yetkili bu denetimlerin “savaş cürmü şüphelilerinin” bulunması için yapıldığını; silahlarını teslim eden Ermenilerin affedilmesinin planlandığını lakin “Karabağ savaşları sırasında kabahat işlemiş olanların kendilerine teslim edilmesi gerektiğini” belirtti.

Bölgedeki BBC takımı yüzlerce araç ve otobüsün Ermenistan’ın güneyindeki Goris kentine ulaşmaya çalıştığını aktardı.

Kente ulaşabilenlerin çoğuysa BBC’ye bundan sonra ne yapacaklarını bilmediklerini söyledi.

BBC’ye konuşan Malina isimli bir bayan, Azerbaycan operasyonu sırasında ailesiyle birlikte kilere saklandıklarını, ateşkesin ardındansa mahallî yetkililerin herkese “güvenlikleri için Ermenistan’a gitmelerini” söylediğini belirtti.

Malina’nın Martakert (Azerice Ağdere) bölgesindeki köyü şu an büsbütün boşalmış durumda. Malina, verilen garantilere karşın, Azeri idaresi altında inançta hissetmedikleri için meskenlerini terk ettiklerini söylüyor.

Erivan idaresi çatışma yüzünden evsiz kalanlara barınma sağlayacaklarını açıklamıştı lakin bir mülteci akınıyla nasıl başa çıkacaklarına dair net bir plan sunmadı. Hükümet yüzlerce mültecinin hükümetin sağladığı konutlara yerleştirildiğini söyledi.

Uluslararası tepkiler

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e “sivillere şartsız güvenlik ve hareket özgürlüğü sağlanması ve Dağlık Karabağ’a gönderilen insanı yardımların engellenmemesi” daveti yaptı.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de taraflara insan haklarına hürmet gösterilmesi davetinde bulundu.

Almanya, bir an evvel bölgeye bağımsız memleketler arası gözlemciler gönderilmesi daveti yaptı.

Avrupa Parlamentosu Azerbaycan Özel Temsilcisi Zeljana Zovko, etnik Ermenilerin haklarına hürmet duyulması davetini yineledi.

Ateşkesten bu yana bölgeye yalnızca bir defa 70 tonluk bir insani yardımın girişine müsaade verildiği aktarılıyor. Azerbaycan un ve hijyen gereçlerinden oluşan 40 tonluk bir yardımın daha yolda olduğunu bildirdi. Bölgedeki Ermenilerin başkanlarıysa binlerce kişinin besine erişimi olmadan barınaklarda, okul binalarında ya da açık alanlarda uyuduğunu söylüyor.

Azeri ve Ermeni heyetler dün Belçika’nın başşehri Brüksel’de Avrupa Birliği tarafından desteklenen görüşmelerde bir ortaya geldi.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de 5 Ekim’de İspanya’da bir ortaya gelmesi planlanıyor.