Taliban, geniş çaplı kamera nezaret ağı kuruyor: ABD ve Türkiye’nin güvenlik planları kullanılacak, ekipman için Huawei ile görüşülüyor

T24 Dış Haberler

Afganistan İçişleri Bakanlığı Sözcüsü, Taliban’ın Afgan kentleri için geniş çaplı bir kamera nezaret ağı oluşturduğunu duyurdu. Sözcü, ağın, ABD’nin 2021’de çekilmeden evvel hazırladığı bir planın tekrar tasarlanmasına dayandığını ve ayrıyeten Çinli telekom ekipman üreticisi Huawei ile de potansiyel iş birliği konusunda görüştüklerini söyledi. 

İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Abdul Mateen Kani, Reuters’e yaptığı açıklamada, Kabil ve öteki yerlerdeki “önemli noktalara” odaklanmayı içerecek olan toplu kamera uygulamasının, tam olarak uygulanması dört yıl sürecek olan yeni bir güvenlik stratejisinin modülü olduğunu söyledi.

İki güvenlik haritasından biri ABD’den, oburu Türkiye’den

Kani, “Şu anda güvenlik uzmanları tarafından tamamlanan ve uygulanması çok vakit alacak olan bir Kabil güvenlik haritası üzerinde çalışıyoruz. Elimizde hali hazırda iki harita var, biri evvelki hükümet için ABD tarafından, ikincisi ise Türkiye tarafından yapıldı” dedi. Lakin sözcü Türkiye’nin planının ne vakit yapıldığına dair detay vermedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Washington’un Taliban’la “ortaklık” yapmadığını ve “Taliban’a teröristlere inançlı bir sığınak sağlamamanın kendi sorumlulukları olduğunu açıkça belirttiklerini” söyledi.

Çin: Afganistan’daki barış ve yine yapılanma sürecini destekliyoruz

Kani, Taliban’ın Ağustos ayında Huawei ile potansiyel ağ hakkında “basit bir sohbet” yaptığını, fakat rastgele bir mukavele yahut kesin planlara ulaşılmadığını söyledi.

Bloomberg News, Ağustos ayında Huawei’nin Taliban ile bir gözetleme sistemi kurma kontratı konusunda “sözlü anlaşmaya” vardığını, görüşmelere aşina bir bireye dayandırarak bildirmişti. Huawei, bu ay Reuters’a yaptığı açıklamada toplantı sırasında “herhangi bir planın görüşülmediğini” söylemişti.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ise görüşmelerden haberdar olmadığını belirterek “Çin her vakit Afganistan’daki barış ve tekrar yapılanma sürecini desteklemiş ve Çinli işletmelerin ilgili pratik iş birliğini yürütmelerini desteklemiştir” açıklamasında bulundu. 

Taliban’a nazaran Kabil ve öteki kentlerde merkezi denetim noktasından izlenen 62 binden fazla kamera var. Güvenlik için büyük ölçüde Batı liderliğindeki memleketler arası güçlere bel bağlayan eski hükümete nazaran Kabil’in kamera sistemindeki son büyük güncelleme 2008 yılında yapıldı.

NATO liderliğindeki milletlerarası güçler Ocak 2021’de kademeli olarak çekilirken, devrin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Amrullah Salih, hükümetinin Kabil’in kamera nezaret sisteminde büyük bir güncelleme yapacağını ve 100 milyon dolarlık planın NATO koalisyonu tarafından desteklendiğini söylemişti. 

Hak savunucuları tepkili

Hak savunucuları ve rejim tersleri, artan nezaretin sivil toplum üyelerini ve protestocuları amaç alabileceğinden tasa ediyor.

Taliban tutuklamaları nadiren doğrulasa da Gazetecileri Müdafaa Komitesi, idarenin ele geçirilmesinden bu yana en az 64 gazetecinin gözaltına alındığını söylüyor. 

Uluslararası Af Örgütü’nden Matt Mahmudi, “‘Ulusal güvenlik’ kisvesi altında kitlesel bir gözetleme sistemi uygulamak, Taliban’ın temel hakları ihlal eden acımasız siyasetlerini sürdürmesi için bir şablon oluşturuyor” dedi. 

Elektrik kesintileri ve ekonomik daralma, planı sekteye uğratabilir

Reuters’ın haberine nazaran; güvenlik analistleri, planın pratik zorluklarla karşı karşıya olduğunu söylüyor.

Afganistan’da günlük elektrik kesintileri, merkezi şebekeye bağlı kameraların sistemli yayınlar sağlamasının pek mümkün olmadığı manasına geliyor. Devlete ilişkin elektrik sağlayıcısına nazaran Afganların yalnızca yüzde 40’ının elektriğe erişimi var.

Taliban ayrıyeten büyük bir ekonomik daralma nedeniyle ve geri çekilme sonrası birçok yardımın geri çekilmesinin akabinde finansman bulmak zorunda.

Taliban idaresi 2022’de yıllık 2 milyar doların üzerinde bir bütçeye sahip olduğunu ve bunun en büyük bileşeninin savunma harcamaları olduğunu açıklamıştı.