Prof. Dr. Yavuz: Artan antibiyotik direnci artık kırmızı alarm veriyor!
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, artan antibiyotik direncinin artık kırmızı alarm verdiğini söyleyerek gereksiz yere ve yaygın bir halde antibiyotik kullanımının dirençli mikropların daha da güçlenmesine neden olduğunu kaydetti. Yavuz, “Dolayısıyla hastalar antibiyotik öncesi çağlardaki üzere birtakım bakteriyle enfeksiyonlardan, kolay bakteriyel enfeksiyon bile olsa hayatını kaybedebiliyor. Direnç oranları açısından baktığımız vakit Yunanistan ile yarışıyoruz. Bazen de şampiyonuz maalesef. Şunun örneğini çok rahatlıkla verebilirim, bilhassa idrar yolu enfeksiyonlarında ağızdan verilecek biçimde ilaç yazamıyoruz artık. Kolay bir enfeksiyonda dahi hastayı hastaneye yatırarak, çok daha geniş spektrumlu antibiyotiklerle tedavi etmek zorunda kalıyoruz” diye konuştu.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi ve KLİMİK Lideri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, pandemiden evvelki devirlerde de Türkiye’nin en büyük meselelerinden biri olan antibiyotik direncinin, pandemi ve zelzele üzere afetlerin de tesiriyle daha da tehlikeli hale geldiğini kaydetti. Prof. Dr. Yavuz, antibiyotik direncinde Avrupa’da Yunanistan ile yarıştığımızı hatta şampiyon olduğumuzu kaydetti ve “Dirençli patojenler (hastalık yapan etkenler) artıyor, eldeki antibiyotikler çalışmıyor; yeni antibiyotikler bulunmuyor. Münasebetiyle hastalar antibiyotik öncesi çağlardaki üzere birtakım bakteriyle enfeksiyonlardan, kolay bakteriyel enfeksiyon bile olsa hayatını kaybedebiliyor” dedi.
“En kolay idrar yolu enfeksiyonu hastaneye yatırıyor”
Gereksiz yere ve yaygın bir formda antibiyotik kullanımının, dirençli mikropların daha da güçlenmesine neden olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, şu an Türkiye’de bir numaralı enfeksiyon meselesinin antibiyotik direnci olduğuna dikkat çekerek, “Bakteriler bu şekil direnç genlerini edinmek konusunda çok maharetliler. Süratle evrilebiliyorlar. Taşınabilir genetik elemanlar dediğimiz birtakım unsurlar edinerek, bir antibiyotiğe maruz kalırsa süratle ona direnç geliştirebiliyorlar. Vefata neden oluyor. Zira bu dirençli patojenlerin neden olduğu enfeksiyonlar gereğince tedavi edilemediği için, uygun tedavi edilemediği için, fazladan ölümlerle karşı karşıya kalıyoruz. Dirençli patojenler artıyor, eldeki antibiyotikler çalışmıyor; yeni antibiyotikler bulunmuyor. Hasebiyle hastalar antibiyotik öncesi çağlardaki üzere birtakım bakteriyle enfeksiyonlardan, kolay bakteriyel enfeksiyon bile olsa hayatını kaybedebiliyor. Direnç oranları açısından baktığımız vakit Yunanistan ile yarışıyoruz. Bazen de şampiyonuz maalesef. Şunun örneğini çok rahatlıkla verebilirim, bilhassa idrar yolu enfeksiyonlarında ağızdan verilecek biçimde ilaç yazamıyoruz artık. Kolay bir enfeksiyonda dahi hastayı hastaneye yatırarak, çok daha geniş spektrumlu antibiyotiklerle tedavi etmek zorunda kalıyoruz” diye konuştu.
“Artık hiçbir ilaç ya da tedavi seçeneği olmayan mikroplar var”
Dünyada da birçok ülkede bu sorunun yaşandığına işaret eden Prof. Dr. Yavuz, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Hiçbir ilaç yahut tedavi seçeneği olmayan mikroplarla karşı karşıya kalıyoruz maalesef. Antibiyotik öncesi devirlere dönüyoruz tehdidi gerçekleşmiş durumda. Hudutlu sayıdaki hastalar için kelam konusu olsa dahi o beşerler için bu, kritik değer arz ediyor. Antibiyotik direncine bağlı vefatlar, bütün enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümlerden çok daha fazla gelişmiş ülkeler için Amerika için Avrupa için. Yani antibiyotik direnci nedeniyle tedavi edilemeyip kaybedilen hastaların sayısı, tüberküloz, kızamık, pnömoni, hepsini üst üste koysanız dahi bundan fazlasına neden oluyor. Türkiye’de de antibiyotiklere dirençli patojenlerin neden olduğu hastalık yükü çok fazla.”
“Antibiyotikler ne kadar çok kullanılırsa direnç o kadar artar”
covid ve sarsıntının birer afet olduğunu ve afet durumlarında akılcı antibiyotik kullanımı kurallarının uygulanamadığını da vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, “Antibiyotik direncinin daha da yükselmesine neden olan durumlar yaşandı ikisinde de. Zira acil bir durumla gayret ediyorsunuz ve hem hastane enfeksiyonu denetim sürecini hem de akılcı antibiyotik kullanımı üzere bir durumu tam olarak uygulayamazsınız. Antibiyotikler ne kadar çok kullanılırsa, direnç o kadar artar. O nedenle yalnızca gerekli olduğu durumlarda kullanmak dediğimiz akılcı antibiyotik uygulamalarının, tüm ülkede ağır bir biçimde eğitim ve bilgilendirme kampanyalarının yapılması gerekiyor. Buna bir kaynak ayrılmalı ki engellenebilsin. Aslında bu, tedavi için ayıracağınız kaynaktan çok daha düşük oluyor” dedi.
“Nezle yahut akut bronşite antibiyotik yazılmaz”
Özellikle okulların açılmasıyla artan viral üst teneffüs enfeksiyonlarında gereksiz antibiyotik kullanımının daha da arttığını belirten Prof. Dr. Yavuz, şu ikazlarda bulundu: “Çocukların en sık enfeksiyonu, üst teneffüs yolu enfeksiyonlarıdır. Bunların yüzde 90’ı viraldir ve virüslerde de antibiyotikler hiçbir işe yaramaz. Ya da mesela çocuklarda bronşit çok olur. Akut bronşit dediğimiz bir tablo. Borinşitin de yüzde 90’Dan fazlası viraldir. Bronşitte de antibiyotik kullanılmaması gerekiyor. En gereksiz antibiyotik kullanımı bu iki tabloda oluyor. Nezle, öteki viral üst teneffüs yolu enfeksiyonları ve akut bronşit çocuklarda. Burada en gerçek kararı doğal ki hekim verecektir. Hastaların doktora baskı yapmama konusunda şuurlu olması gerekiyor. Hastalar da ısrarcı olabiliyorlar, ‘Benim çocuğum 2 haftadır öksürüyor, geçmedi, bir antibiyotik bile yazmadı’ diye doktora baskı uyguluyorlar. Tabip de o hasta yoğunluğu ortasında ve bu basıncın karşısında mecbur kalabiliyor. Polikliniklerdeki hasta yükünü düşündüğümüz vakit, çok güç doktorların bununla baş edebilmesi. Bir kez hastanelerde bu kadar yığılma olursa esasen akılcı hiçbir ilacın kullanımı kelam konusu olamaz.” (DHA)