Ertuğrul Özkök: Gerideki ekranda bu manzara varken salonda ne söylendi?
Ertuğrul Özkök | Vaktin Ruhu
“Arkadaki ekranda bu manzara varken salonda ne söylendi?”
Geçen cumartesi günü, yani 23 Eylül günü yazımın başlığını motamot şöyle vermiştim:
“Şimşek’in Chatham House’a takılan kelamı; “Batı’dan izole olmayacağız”
Türkiye açısından çok lakin çok değerli bir kelamdı bu…
New York’ta dünyanın önde gelen yatırımcıları ile yapılan bu toplantıda Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye ismine motamot bu kelamı veriyordu.
Bakanın kullandığı iki sözün anlamı
Kullandığı tabir ise tam şuydu:
“Geopolitical Isolation…”
Bu cümlenin manası ise çok net ve açık olarak şuydu:
“Türkiye’nin Batı ittifakı, Avrupa Birliği perspektifi ve Avrupa Konseyi’nden izole edilmesine müsaade vermeyeceğiz…”
Daha da açıkça tabir etmem gerekirse şu kelamı veriyordu:
“Batı ittifakı içinde yer almaya devam edeceğiz…”
Chatham House kuralı konunca yazılamadı
Bu kelamları o gün 150’ye yakın iş insanı ve çok sayıda gazeteci dinledi.
Ancak toplantıda, Chatham House kuralları uygulandığı için, bu kelamlar tırnak içinde ve onun ağzından verilemedi.
Hatta yatırımcılara verilen bu kelamı kimse yazamadı.
Biraz gazeteci övünmesi olacak ancak 23 Eylül günü bunu tırnak içinde motamot aktardım.
Böyle de yayınlandı.
Ya mesleksel rekabet ya da kelamların ne manaya geldiğini anlamama yüzünden öteki medya bunun üzerine gitmedi.
Sadece Korkusuz Gazetesi’nde Memduh Bayraktaroğlu bir yazısını buna ayırdı.
Financial Times’ı da düzelteyim, Bakan’ın içerde kullandığı söz biraz farklıydı
Ve geldik düne, yani 27 Eylül’e…
Yani benim yazımdan 4 gün sonraya…
Dün dünyanın siyaset ve iktisat çevrelerince çok yakından izlenen tesirli gazetesi The Financial Times, Şimşek’in bu kelamlarını motamot ve tırnak içinde verdi.
Gazete, bu kelamları bu kere şahsen Mehmet Şimşek’in ağzından ve tırnak içinde verdi.
Bu ortada Financial Times’ı da düzelteyim.
Financial Times ise, “Geopolitical Recession” tabirini kullanmış.
New York’taki toplantıda bakanın kullandığı tam tabir ise şuydu:
“Geopolitical Isolation…”
Cumhurbaşkanı’ndan sonraki en tesirli koltuktan verilen söz
Bence içerdeki tabir daha doğruyu yansıtıyordu.
Önemli olan şu.
Türkiye, şu anda Kabine’de Cumhurbaşkanı’ndan sonra en güçlü, en kritik ve tesirli koltukta oturan bakanının ağzından bütün yatırımcılara şu kelamı verdi:
“Batı İttifakı ve kurumları içinde kalacağız…”
|
Financial Times’daki iki kelimeyi ChatGBT’YE sordum Şimdi ikinci kademeye geçiyorum. Dünkü Financial Times’da bu kelamın yanında çok kıymetli bir kavram daha yer aldı. Selling Point… Bu tabir Türkiye’nin İsveç’le bağlantıları için kullanılmıştı. Financial Times gazetesine nazaran, Bakan Mehmet Şimşek bu kavramı şu çerçevede kullanmıştı: Türkiye, İsveç’in NATO üyeliğine kabulünü bir Selling Point olarak kullanıyordu. Ancak bu kez bu tabiri tırnak içinde vermemişti. Yani direkt bakanın ağzından değil de güya kendi yorumu üzere veriyordu. Tabii kendi İngilizceme güvenmeyip, çabucak Google Translation ve ChatGBT’ye (yapay zekâ) sordum. Selling Point tabirinin karşısında şu manalar yazılıydı: “Satış noktası”, “Satış kartı…” Tabii daha katı bir çeviri ile şu da söylenebilir: “Satış kozu”, “Pazarlık kozu…” |
Daha diplomatik bir lisanla şöyle çevirmeyi tercih ettim
Ben yeniden de şu daha şık diplomatik yorumu tercih ederim:
“Elini güçlendirecek argüman…”
Gelelim asıl noktaya…
Mehmet Şimşek, bu mevzuyu Chatham House kurallarının geçerli olduğu o kapalı toplantıda da söyledi mi?
Gerçi 150 iş insanı ve çok sayıda gazetecinin katıldığı bir toplantıyı Chatham House kuralları ile bağlamak kolay bir şey değil…
Vallahi çok uğraştım, tekrar de Chatham House’cu gazetecilerden ve toplantıdan sonra ünlü İtalyan restoranı Cipriani’ye giden iş insanlarından tam olarak ne söylediğini tırnak içinde alamadım.
İçerden aldığım çok kesin bir bilgi var: Yansıtılmış fotoğraf
Ama içerden kesin olarak öğrendiğim bir bilgi var.
Erdoğan, temmuz ayında NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ve İsveç Başbakanı Kristersson’la bir ortaya gelmişti
Bakan İsveç konusunu açmış. Üstelik bu mevzuyu anlatırken gerideki dijital dev ekrana Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’in önünde sıcak biçimde el sıkışırken çekilmiş fotoğrafı yansıtılmış.
Evet kesin bilgi…
İçerdeki ekranın imajını alamadım fakat fotoğrafın aslını bulup yayınlıyorum.
Erdoğan ve İsveç Başbakanı Kristersson’un beden dili
Bu fotoğrafta Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İsveç Başbakanı’nın beden lisanı ve ortadaki NATO Genel Sekreteri olumlu bir manzara veriyor.
Peki Türkiye, Financial Times’ın deyişi ile bu “Selling Point”i hangi mevzularda kullanacak…
Yani koz olarak…
Gazete o bahislerin başlıklarını da şöyle vermiş:
“Gümrük Birliği”, “Vize ve sirkülasyon serbestliği”, “Göçmenler konusunda işbirliği”, “Enerji” ve bir de yukarda kelamını ettiğim “Jepolitik izolasyonun” önlenmesi…
Bu kelamlar Cumhurbaşkanı’nın bilgisi dahilinde mi söylendi?
Şimşek, bu konuşmayı hiç elbet Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve Dışişleri Bakanlığının bilgisi ve işbirliği ile yaptı.
Bana nazaran çok kuvvetli bir “statement”, yani deklarasyon…
İsveç konusu elbette bu çerçeve içinde, Türkiye’nin elindeki en güçlü “Selling Point…”
Bu kavrama hangi manası verirseniz verin geçerli bu söylediğim.
İsveç kozu derken akla gelen öteki iki isim
O nedenle Cumhurbaşkanı ile Hazine ve Maliye Bakanı’nın New York gezisi Türkiye açısından son derece başarılı ve pragmatik sonuçlar doğurmuş demektir.
Benim yorumum böyle…
Ancak ülkesini seven beşerler açısından seyahatten geriye kalan çok değerli bir soru var…
Madem İsveç kartından kelam ediliyor, sanki elde ismi konmayan bir kart daha mı var?
Haydi açıkça yazayım.
Osman Kavala, Selahattin Demirtaş ve Seyahat tutukluları…
Bu soruyu soruyorum lakin lafımı anında geri alıyorum
Tabii bu soruyu sorar sormaz içimden şu haykırma da geliyor…
Böyle bir mevzuyu “koz” olarak ima etmek bile kabul edilemez bir şey.
Türkiye, bu beşerlerle ilgili anlayışını tarafsız adalet, yargı, fikir ve tabir özgürlüğü, vicdan, insan hakları, demokrasi üzere üniversal pahalar üzerinden belirlemeli.
Bırakın bunları “koz” olarak nitelemeyi, ima etmek bile beşere çok ağır geliyor.
O nedenle Türk yargısının bu insanları bir an evvel özgür bırakıp, Türkiye’nin jeopolitik yalnızlığına son vermesine yardımcı olmasını bekliyorum.
Yani bunu diğerlerinden bir şey koparmak için değil, kendi vicdanımız ve demokrasimiz açısından yapmamız gerekir diyorum.
Bu mevzuda da Mehmet Şimşek’in içerde söylediği ve tırnak içinde aktardığım o kelamına güvenmek istiyorum:
“Uluslararası normlara uygunluk…”