Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükrü ile New York’ta bir ortaya geldi
T24 Dış Haberler
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyi’nin New York’taki 78’inci oturumu için dünya önderleri ve devlet temsilcileri New York’ta bulunuyor. BM’nin Genel Kurul’a özel toplantılarının yanı sıra önderler ve temsilciler, mevkidaşlarıyla ikili görüşmeler gerçekleştiriyor. Genel Kurul’a damgasını vuran görüşmelerden biri de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan‘ın Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükrü ile bir ortaya gelmesi oldu.
2013 yılından bu yana birinci üst seviye ziyaretler geçen yıl gerçekleşmişti
Mısır Dışişleri Bakanı Şükrü, geçen Şubat ayında Türkiye-Mısır olağanlaşma adımları kapsamında Türkiye’yi ziyaret etmiş ve periyodun Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşmüştü. Şükrü’nün Şubat ziyareti, 2013 yazından o tarihe kadar Mısır’dan Türkiye’ye yapılan birinci üst seviye ziyaret olmuştu.
Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükrü’nün
2023 Şubat ayındaki Türkiye ziyaretinden bir fotoğraf
Şükrü’nün Şubat 2023’teki ziyaretinin akabinde devrin Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu da Mart 2023’te Mısır’ı ziyaret etmişti. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Ebu Zeyd, Çavuşoğlu’nun Mısır ziyaretiyle ilgili yazılı bir açıklama yaparak iki ülke ortasında olağanlaşmanın altını çizmiş ve “Türk Dışişleri Bakanı’nın Mısır’a yapacağı ziyaret, iki ülke ortasındaki alakaları olağana döndürme, ikili alakaların çeşitli taraflarının yanı sıra ortak kıymete sahip bölgesel ve memleketler arası sıkıntılar hakkında kurulacak derin diyalogun başlangıcı (ilk adımı) hükmündedir” demişti.
Dönemin Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun
2023 Mart ayındaki Mısır ziyaretinden bir fotoğraf
|
Türkiye-Mısır bağlantıları nasıl bozuldu; 2013 yazında ne oldu? 2010 yılının son aylarında Tunus’ta başlayıp çeşitli Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerine yayılan ve Arap Baharı olarak isimlendirilen hareketler dalgası Mısır’ı da etkiledi. Şubat 2011’de günler süren sokak aksiyonlarının akabinde periyodun Mısır başkanı Hüsnü Mübarek’in 29 yıllık iktidarı sona erdi. Haziran 2012’de düzenlenen seçimleri, Müslüman Kardeşler çizgisindeki Özgürlük ve Adalet Partisi kazandı. Yeni Cumhurbaşkanı, Muhammed Mursi oldu. AKP, Mısır’la halihazırda geliştirdiği bağlantılarında bu iktidar değişikliği ile yeni bir ivme yakaladı. 2013 yılında Mısır’da, Temerrüd (İsyan) ismi altında örgütlenen kümeler, Mursi aykırısı kitlesel protestolar düzenledi. 3 Temmuz 2013’te periyodun Genelkurmay Lideri Sisi liderliğindeki Mısır ordusu, idareye el koydu. Mısır idaresi bunun karşısında Türkiye Büyükelçisi’ni “istenmeyen kişi” ilan etti. Türkiye de mütekabiliyet prensibi yeterince Mısır Büyükelçisi’nden ülkeyi terk etmesini istedi. Böylelikle Ankara ve Kahire ortasındaki bağlar maslahatgüzar düzeyine indi. 2013 yazından olağanlaşma adımlarının atılmaya başlandığı tarihe kadar Türkiye’de hükümet hem Mısır’daki idaresi hem süreci “darbe” olarak tanım etmeyen Batı ülkelerini kıyasıya eleştirdi. Recep Tayyip Erdoğan yıllar içinde Sisi için “Katil”, “Darbeci”, “Zalim” üzere tabirler kullandı. Erdoğan, askeri müdahaleyi protesto edenlerin simgesi olan Rabia el işaretini de sahiplendi ve 2013 yazından itibaren dört parmağını kullanarak bu işareti sıklıkla kullandı. Her ne kadar 2013 yılıyla birlikte iki ülke ortasındaki siyasi bağlar bozulmuş olsa da bu durum, ortadaki ekonomik bağlara birebir yoğunlukta yansımadı. İki ülke ortasında 2005’te imzalanan Hür Ticaret Muahedesi ile değerli bir sıçrama yapan, Mursi iktidarı devrinde ise daha da gelişen ekonomik münasebetler, diplomatik krizden belirli bir düzeyde etkilense de durmadı. Hatta ikili ticaret hacmi 2018’de 5 milyar dolar barajını aşarak tarihi bir rekor kırdı. |
Erdoğan-Sisi tokalaşması
AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kasım 2022’de daha evvel “katil”, “darbeci” ve “zalim” dediği Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Es-Sisi ile Katar’ın başşehri Doha’da, Dünya Kupası’nın açılışında selamlaşıp tokalaşmıştı.
Tokalaşma fotoğrafı, iki ülke ortasında devam eden olağanlaşma sürecinde kıymetli bir adım olarak değerlendirilmişti.
Katar dönüşünde uçakta gazetecilere konuşan Erdoğan görüşmeyi, “Türk milleti ile Mısır halkının geçmişteki birlikteliği bizim için çok kıymetlidir. Yine niçin başlamasın? Bunların sinyalini verdik” diye yorumlamıştı.
Sisi’nin Ankara ziyareti ertelendi
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin 27 Temmuz’da Ankara’ya bir ziyaret gerçekleştireceği duyurulmuştu. Lakin Sisi’nin Rusya-Afrika doruğu nedeniyle Türkiye ziyaretinin ertelendiği kaydedilmişti. Şu anda Sisi’nin ertelenen Türkiye ziyaretini hangi tarihte yapacağı netleşmiş değil.
Temmuz ayında büyükelçi atama süreci tamamlandı
2023 Temmuz ayında ise iki ülke dışişleri bakanlıkları ortak bir açıklama yaparak, diplomatik münasebetlerin yine büyükelçi seviyesine çıkarıldığını duyurmuştu. 2021’de ağır adımlarla başlayan olağanlaşma süreci, geçen Temmuz ayında karşılıklı büyükelçi atamalarıyla birlikte değerli bir virajı da dönmüş oldu.