Bir garip yargılama süreci: Özgür Gündem Nöbetçi Yayın Direktörleri davaları
GÖKÇER TAHİNCİOĞLU
OHAL devrinde KHK ile kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak için nöbetçi Genel Yayın Direktörlüğü kampanyasına katılan isimler hakkında 2016’da açılan davaların yargılaması yedi yıldır devam ediyor. Davalar, sanıkların, dayanışma gayeli, sembolik olarak yayın direktörlüğü yaptıkları gün gazetenin içeriğinden de sorumlu tutulmaları nedeniyle açıldı. Bu davalarda kimi isimler için beraat kararı verilirken, kimi isimlerin cezaları ertelendi.
Bazı isimlerin cezaları ise pişmanlık göstermedikleri, geçmiş sabıkaları üzere nedenlerle ertelenmedi. Bu isimler cezaevine konuldu. Cezaevine konulan son isim 1 yıl 3 aylık cezası ertelenmeyen 78’liler Teşebbüsü Sözcüsü Celalettin Can. Silivri Cezaevi’ne konulan Can’ın cezası, çok daha ağır kabahatlerin kontrollü hürlük kapsamına alınmasına karşın bu kapsama da alınmadı.
Kanun Kararında Kararname (KHK) ile kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Nöbetçi Genel Yayın Direktörlüğü kampanyası 3 Mayıs 2016’da başladı. 7 Ağustos 2016’da sona erdi.
Kampanyaya katılan 56 nöbetçi yayın direktöründen 49’una soruşturma açıldı. Bu soruşturmalardan 11’i takipsizlikle sonuçlandı, 38’i davaya dönüştü.
38 nöbetçi yayın direktörü Terörle Gayret Kanunu’nun (TMK) 7/2 unsuru (Terör örgütü propagandası yapmak) ve 6/2 hususunu (Terör örgütlerinin bildiri yahut açıklamalarını basma yahut yayınlamak) ihlalden hâkim karşısına çıktı.
Bir garip yargılama
Dava evrakları birbirinden ayrıldı ve farklı yargılamalar yapıldı. Farklı mahkemeler, dayanışma emelli olarak bir gün yayın direktörlüğü yapan ve gazetenin içeriğiyle aslında ilgisi olmayan isimlere çoklukla iki başka ceza verdi.
Erteleme kararı verilmeyenler cezaevine girdi
Yargılamalar sonrasında verilen cezalarda da bu yaklaşım devam etti. Kimi isimlere verilen cezalar ertelenirken, kimi isimlere verilen cezalar pişmanlık göstermedikleri ve sabıka kayıtları göz önüne alınarak ertelenmedi.
Hakkında erteleme kararı verilmeyen isimler cezaevine konuldu. Bu isimler ortasında son olarak 78’liler Teşebbüsü Sözcüsü Celalettin Can, 31 Ağustos’ta cezaevine girdi. Can, ilerleyen yaşına bağlı sıhhat sıkıntılarını gösteren raporlara, İnfaz Kanunu’nda yapılan değişikliklere karşın yalnızca 1 yıl 3 aylık mahpus cezası nedeniyle hala Silivri Cezaevi’nde.
Can için ağır hatalar işleyenler için uygulanan kontrollü hürlük kararları de uygulanmadı. Bu karara yaptığı itirazlar da reddedildi.
Üç isim için tutuklama
Can, Nöbetçi Yayın Direktörleri davalarında cezaevine konulan birinci isim değil.
Nöbetçi yayın direktörlerinden Erol Önderoğlu, Ahmet Nesin ve Şebnem Korur Fincancı 20 Haziran 2016’da tutuklandı, 10 gün sonra hür bırakıldılar.
Bu isimlerin akabinde Yayın Müşavere Konseyi üyeleri müellif ve dilbilimci Necmiye Alpay ve müellif Aslı Erdoğan ile Yayın Direktörü Zana Kaya da tutuklandı ve dört ay tutuklu kaldı.
İhsan Eliaçık, Melda Onur, Sabahat Tuncel, Ahmet Abakay, Eşber Yağmurdereli, Hasip Kaplan, Işın Eliçin, Kemal Can, Mustafa Sönmez, Uğur Karadaş, Nurcan Baysal hakkında takipsizlik kararı verildi.
38 kişi hakkında dava açıldı. Deniz Türkali hakkındaki dava soruşturma müddetinin zamanaşımına uğramasından dolayı düştü.
Nöbetçi yayın direktörlüğü davalarında Şanar Yurdatapan, İbrahim Bodur, Cengiz Baysoy, Hüseyin Tahmaz, Zahmetim Küçükkeleş, Nadire Mater, Yıldırım Türker, Hasan Cemal, Faruk Balıkçı, Dicle Anter, Derya Okatan, Kumru Başer, Ayşe Batumlu, Jülide Kural, Murat Uyurkulak, Murat Çelikkan, Beyza Üstün, Nevin Erdemir, Hakkı Boltan, Hasan Hayri Ulu, Tuğrul Eryılmaz, Hüseyin Aykol, Ayşe Düzkan, Ragıp Duran, Öncü Akgül, İhsan Çaralan, Ertuğrul Mavioğlu, Celal Başlangıç, Celalettin Can, Fehim Işık ve Faruk Eren davaları olmak üzere 34 kişi hakkında karar verildi.
Erol Önderoğlu, Şebnem Korur Fincancı, Ahmet Nesin, Hasan Hayri Ulu, Nevin Erdemir, Hüseyin Tahmaz ve Hakkı Boltan hakkında beraat kararı verildi. Ahmet Nesin, Erol Önderoğlu ve Şebnem Korur-Fincancı’nın beraat kararı İstinaf’tan döndü.
Cezaları ertelenmedi, cezaevine girdiler
Kampanyaya katılan Ayşe Düzkan, Ragıp Duran ve gazete müellifleri Mehmet Ali Çelebi, Hüseyin Bektaş ile gazetenin Genel Yayın Direktörü Hüseyin Aykol İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandı. Dava 16 Ocak 2018’de bitti. Aykol 3 yıl 9 ay, Bektaş, Düzkan, Çelebi ve Duran 1’er yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
Gazetenin avukatları kararı İstanbul Bölge Adliyesi’ne (İstinaf) taşıdı. Fakat Bölge Adliyesi 3. Ceza Dairesi 20 Kasım 2018’de kararı metot ve yasaya uygun görerek onadı. Daire, ayrıyeten temyiz yolunu da kapattı.
Cezası ertelenmeyen nöbetçi genel yayın direktörlerinden Murat Çelikkan, 14 Ağustos 2017’de Kırklareli Cezaevi’ne girdi, 14 Ekim 2017’de açık cezaevine alındı, 21 Ekim 2017’de tahliye edildi. Cezası ertelenmeyen nöbetçi genel yayın direktörü Ayşe Düzkan da İstinaf Mahkemesi’nin 1 yıl 6 aylık mahpus cezasını onamasının akabinde Bakırköy Bayan Cezaevi’ne konuldu.