Amasra maden faciasında yeni gelişme: Uzman TTK’yı yüzde yüz kusurlu buldu

Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ilişkin kuruluştaki grizu patlaması sonucu hayatını yitiren 43 madenciden Aziz Köse’nin ailesinin TTK aleyhine maddi ve manevi tazminat talebiyle açtığı davada, uzman heyeti TTK’yı yüzde yüz kusurlu buldu. Heyet raporunda, madendeki havalandırma meselesine dikkat çekildi. Raporda; “Eksi 300 ve 350 katına indirilen havanın lakin tali havalandırma pervanelerini çalıştırmaya yetebileceği, bu sebeple işletme üretim bölgelerinden -ayaklardan- geçen hava ölçüsünün ve artı 40 ana aspiratörden emilen havanın yetersiz kaldığı, buna bağlı olarak da taban yollarındaki metan konsantrasyonunun sık sık ve uzun müddetli alarm düzeylerini aşmış olduğu, vakit zaman alt patlama hududunu geçtiği…” değerlendirmesi yapıldı.

Bartın’ın Amasra ilçesinde TTK’ya ilişkin kuruluşta 14 Ekim 2022’de meydana gelen ve 43 madencinin vefatıyla sonuçlanan faciaya ait; yedisi tutuklu 23 sanığın Bartın 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı davanın evrakına; faciada ömrünü yitiren emekçilerden Aziz Köse’nin ailesinin TTK aleyhine açtığı davada verilen eksper raporu girdi.

Köse’nin ailesinin TTK aleyhine Zonguldak 2. İş Mahkemesi’nde maddi ve manevi tazminat talebiyle açtığı davada; bir iş güvenliği uzmanı, üç maden mühendisinden oluşan eksper heyeti, 7 Temmuz 2023 tarihli raporunda TTK’yı faciada yüzde yüz kusurlu buldu.

Bilirkişi heyeti, raporlarının sonuç ve kanaat kısmında 43 madencinin ömrüne mal olan ihmaller zinciri şöyle açıkladı:

“. ATİM’de ocak havasının derinlere indirilmesi ve havalandırmasının uygunlaştırılması için gerekli yatırım ve düzgünleştirme projelerinin hayata geçirilemediği, bunun için artı 40/ eksi 250 kuyu derinleştirilmesinin yapılamadığı, bu sebeple kazanın meydana gelmesinde yetersiz ve etkisiz havalandırma sisteminin değerli rol oynadığı;

“Ana aspiratörden emilen hava yetersiz”

Eksi 300 ve 350 katına indirilen havanın lakin tali havalandırma pervanelerini çalıştırmaya yetebileceği bu sebeple işletme üretim bölgelerinden -ayaklardan- geçen hava ölçüsünün ve artı 40 ana aspiratörden emilen havanın yetersiz kaldığı, buna bağlı olarak da taban yollarındaki metan konsantrasyonunun sık sık ve uzun vadeli alarm düzeylerini aşmış olduğu, vakit zaman alt patlama sonunu geçtiği;

“Tali pervaneden gelen hava yetersiz”

Ocakta kâfi ölçüde tali pervane bulunduğu lakin tali pervanelere gelen havanın yetersiz olduğu bu sebeple metan birikmelerinin önlenemediği, ayaklarda ve bacalarda yapılan denetim sondajlarının yetersiz olduğu;

– Taban yollarında su barajları ve taştozu barajlarının oluşturulduğu lakin aktifliğinin kâfi olmadığı;

“İşçilerin birçoklarının OFK maskelerini takmaya vakit bulamadıkları”

İşçilere İş Güvenliği Eğitimlerinin verildiği ve Acil Durumlara Yönelik Tatbikatların yaptırıldığı fakat patlamanın şiddetinden emekçilerin birçoklarının OFK maskelerini takmaya vakit bulamadıkları;

“Tavsiye var yaptırım yok”

 Maden işletmesinde gerçekleştirilen kontrol faaliyetleri sonucunda hazırlanan raporlarda; yer yer havalandırma, metan drenajı, kömür tozu ile gayret ve gibisi mevzularda tespit yahut güzelleştirmeye yönelik tavsiyelerde bulunulduğu, lakin işletmeye rastgele bir yaptırım uygulanmadığı, gereksinim duyulan çalışanın sağlanmasında etkin/hızlı tahlillerin üretilememiş olduğu;

“Kazanın oluşumunda kaçınılmazlık faktörü yok”

Tüm bu sebepler daima birlikte değerlendirildiğinde; Amasra Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından aldırılan 31 Ekim 2022 tarihli uzman raporu ile 6 Aralık 2022 tarihli ek eksper raporunda tespit edilen konulara yer yer katılmakla birlikte, kazanın meydana gelmesine yol açan konuların bir bütün olarak kıymetlendirilmesi gerektiği dolayısı ile bu evrede sorumluluğunun bireylere mal edilemeyeceği, sonuç olarak TTK Genel Müdürlüğü’nün kazanın meydana gelmesinde 100 kusurlu olduğu, kazanın oluşumunda kaçınılmazlık faktörünün bulunmadığı, kanaatine varılmış olup, İş bu Eksper Raporumuzu Sayın Mahkeme’nizin takdirlerine hürmetle arz ederiz.”   

TTK’nın ihmali olmadığını savunan müdür yardımcısı genel müdür olarak atanmıştı

Bilirkişiler TTK’yı yüzde 100 kusurlu bulmasına rağmen, TBMM’de Amasra maden faciasındaki ihmalleri araştırma için kurulan komitede TTK’nın “ihmali olmadığını savunan” TTK Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasının bulunduğu 14 Eylül 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan karar ile TTK Genel Müdürlüğü’ne atanmıştı. Kiraz, komitede faciaya ait “Öngörümüz, kendi incelemelerimizle birlikte, havalandırmadan kaynaklanan bir kaza olmadığı” demişti. (ANKA)