ABD Senatosu Dış Bağlar Kurulu’nun yeni liderinden Türkiye’ye F-16 satışı açıklaması
ABD Senatosu Dış İlgiler Kurulu başkanlığını Bob Menendez’den devralan kıdemli Demokrat senatör Ben Cardin, Türkiye’ye F-16 satışıyla ilgili açıklamalarda bulundu.
Konuyla ilgileneceğini belirten Cardin, Komite’nin F-16 satışıyla ilgili kararında, Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğini kabul etmesinden diğer mevzuların da tesirli olacağını söyledi.
Başkanlıktaki ikinci gününde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cardin, “Bu bahisle ilgili olarak idareyle görüşmeliyim zira bu yalnızca tek bir mevzuyu değil, birçok mevzuyu içeriyor” dedi.
Türkiye ile İsveç’in NATO üyeliği konusunu Çarşamba günkü NATO Büyükelçileri toplantısında görüştüklerini vurgulayan Cardin, “Türkiye bunun gelecek ayın birinci yarısından hallolacağını söylüyor. Bu olursa en azından NATO sorunu çözülmüş olur. Fakat müzakerelerde ilerledikçe buna ek daha birçok mevzuyu tartışmamız gerekiyor” dedi.
Türkiye’ye F-16 satışı konusunda bir öteki açıklama da Cumhuriyetçi Senatör Jim Risch’ten geldi.
Senato Dış İlgiler Kurulu’nun kıdemli üyesi Risch VOA Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Türkiye sorumlu bir NATO müttefiki üzere davranmaya karar verir ve geçen yıl yapmış olması gerekeni yaparsa F-16 yolunun açık olmasını bekliyorum” dedi.
Komitenin başkanlığı, Senatör Menendez’in, hakındaki yolsuzluk tezleri nedeniyle iç tüzük gereği süreksiz olarak istifa etmesiyle bu hafta başında Cardin’e geçti.
Demokrat Parti kuralları yeterince, liderlik ya da lider konumunda olan bir Kongre üyesinin, hakkında bir suçlama getirilmesi halinde bu vazifesinden istifa etmesi gerekiyor.
Menendez’in Türkiye’ye karşı tavrı nasıldı?
Kongre’de yabancı ülkelere yapılacak askeri yardımlar üzerinde kelam sahibi olan Senato Dış Alakalar Komitesi’nin uzun mühlet lideri olan Menendez, ABD’nin Türkiye’ye F-16 savaş uçakları satmasına karşı çıkıyordu.
Menendez, S-400 krizi sırasında da ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı CAATSA yaptırımlarının ardındaki isimlerden biriydi. Ayrıyeten sık sık Türkiye’nin Doğu Akdeniz ve Ege’deki siyasetlerinden ve Erdoğan’ın insan hakları sicilinden rahatsızlığını da gündeme getiriyordu.
Türkiye hükümeti Menendez’in istifasını olumlu bir gelişme olarak görüyor.
Nahçivan ziyareti dönüşü dün uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise “Bizim, F-16’larla ilgili en kıymetli problemlerimizden biri de ABD’li senatör Bob Menendez’in ülkemiz aleyhine faaliyetleriydi” demişti.
Erdoğan, “Sadece F-16 değil, başka bütün mevzularda Menendez ve onun zihniyetindekiler bize karşı engelleyici faaliyet yürütüyor. Menendez’in devreden çıkması bize avantaj sağlıyor lakin F-16 sıkıntısı yalnızca Menendez’e bağlı bir bahis değil” diye konuşmuştu.
Türkiye kaç tane F-16 istiyor?
Türk-Amerikan bağlarında yaşanan tansiyonun 2021 sonuna hakikat düşmesinin akabinde Türkiye, F-35 savaş uçağı programından çıkartılması nedeniyle hava gücünde zafiyet yaşamamak için ABD’den 40 yeni F-16 savaş uçağı ve mevcut filoları için de 79 adet modernizasyon kiti almak için resmi müracaatta bulunmuştu.
Rusya’nın Şubat 2022’de başlayan Ukrayna işgali sonrası Washington, hem Türkiye hem de NATO’nun hava gücüne takviye olacağı gerekçesiyle F-16 satışına dayanak verdiğini ilan etmişti.
Biden idaresi son olarak 17 Nisan’da, Türkiye’nin Finlandiya’nın NATO’ya iştirakine onay vermesinin akabinde, 259 milyon dolar kıymetindeki ‘modernizasyon kiti’ satışına ait bildirimini ABD Kongresi’ne iletmişti.
Türkiye’nin İsveç ile ilgili onay sürecini tamamlamasına paralel olarak F-16 satışının ikinci ayağında adım atılacağı iletisi da Ankara’ya verilmişti.
Ancak başta Senatör Bob Menendez olmak üzere birkaç senatörün satışla ilgili itirazları sürüyordu.
Türkiye, Temmuz ayındaki NATO doruğundan çabucak evvel İsveç ile uzlaşmaya vararak, İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakmıştı. Lakin TBMM’nin de buna onay vermesi gerekiyor.