İstanbul Valisi, AYM kararına karşın Cumartesi Anneleri’nin açıklama yapmasını engelleyen polisler hakkında soruşturma müsaadesi vermedi

MURAT KÖK

İstanbul Valisi Davut Gül, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) kararlarına karşın Galatasaray Meydanı’na çıkmaları “vekâleten” verilen kararlar ve eski tarihli yasaklama kararı ile engellenen Cumartesi Anneleri’nin 943. hafta buluşmasında gözaltına alınmaları konusundaki hata duyurusunu kıymetlendirdi. Vali Gül, polisler hakkında soruşturma müsaadesi vermedi. Kararın, Cumartesi Anneleri hakkında savcılığın takipsizlik kararı verildiği güne denk gelmesi dikkati çekti.

AYM, Maside Ocak Kışlakçı ve Gülseren Yoleri kararları ile Cumartesi Anneleri’nin basın açıklaması yapmalarının engellenmesinin hak ihlali olduğuna hükmederek “eylemlerine hürmet duyulmalı” demişti. AYM’nin kararlarına karşın Cumartesi Anneleri’nin Galatasaray Meydanı’na çıkmaları engelleniyor, kayıp yakınları ve onlara eşlik eden hak savunucuları kelepçelenerek gözaltına alınıyor.

Bir takipsizlik kararında daha AYM kararları görmezden gelindi

Cumartesi Anneleri, 22 Nisan 2023 tarihinde de 943. hafta buluşması için Galatasaray Meydanı’na çıkmak ve zorla kaybedilen yakınları için adalet taleplerini lisana getirmek emeliyle basın açıklaması yapmak istemişti. Kayıp yakınları ve hak savunucularının etrafı, polis tarafından çevrildikten sonra 17 kişi gözaltına alınmıştı. Gözaltına alınan kayıp yakınları ve hak savunucuları, 2911 sayılı Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’nun 28. ve 32. unsurları uyarınca “kanuna karşıt toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara karşın dağılmamak” suçlamasıyla tabirleri alınmıştı.

943. hafta buluşmasında gözaltına alınan 17 kişi hakkında soruşturma başlatan İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 13 Temmuz 2023 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi.

Yalnızca “kanuna muhalif toplantı ve yürüyüşlere silahsız katılarak ihtara karşın dağılmamak” hatasının ögelerinin oluşup oluşmadığına dair kıymetlendirme yapan soruşturma savcısı, AYM’nin net kararlar içeren iki başka kararına ise rastgele bir atıfta bulunmadı.

Vali Gül, tıpkı gün “polislerin soruşturulmasına yer yok” kararı verdi

Cumartesi Anneleri’nin avukatları da kayıp yakınlarını ve hak savunucularının gözaltına alınması buyruğunu veren polis amirleri ve polis memurları hakkında cürüm duyurusunda bulundu.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, soruşturma müsaadesi için belgeyi İstanbul Valiliği’ne gönderdi. Valilik ise 2020-2022 ortasında Beyoğlu İlçe Emniyet Müdürü olarak da misyon yapmış bir ikinci sınıf emniyet müdürünü araştırmayı yürütmekle görevlendirdi.

Polisler hakkındaki ön soruşturma 29 günde tamamlandı. Raporda, İstanbul Valiliği tarafından 24 Kasım 2022 tarihinde yayımlanan “terör saldırısı sonrasında İstiklal Caddesinde güvenlik, huzur ve asayişin korunması, mevcut yaya trafiği akışının hızlandırılması hususlarında alınması gereken tedbirlere ilişkin” Genel Emre istinaden kelam konusu aksiyonun yasaklandığı belirtilerek Cumartesi Anneleri’nin “ihtara karşın dağılmamakta ısrar ettikleri” öne sürüldü. Araştırmayı yürüten emniyet müdürü, kayıp yakınları ve hak savunucularının müdahale sırasında yalnızca kolay tıbbi müdahale ile giderilebilecek ölçüde yaralandıklarını ve hasebiyle tabip raporlarının “orantısız güç kullanıldığı tezlerini dayanaklar mahiyette olmadığı”nı belirtti. Rapor, 13 Temmuz 2023 tarihinde valiliğe sunuldu.

Aynı gün karar veren İstanbul Valisi Davut Gül de rapor doğrultusunda, polis amirleri ve polisler hakkında soruşturma yürütülmesine yer olmadığına karar verdi. Gül’ün soruşturma müsaadesi vermemesi nedeniyle savcılık isimli soruşturma yürütemeyecek. Gül, polisler hakkında disiplin soruşturması açılmasına da gerek olmadığına ve belgenin süreçten kaldırılmasına karar verdi.