HDP’nin yeni idaresi ve partinin YSP’ye entegre olması Diyarbakır’da nasıl karşılandı?
Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) Pazar günü Ankara’da yapılan 4. Fevkalâde Kongresi’nde Sultan Özcan ve Cahit Kırkazak, kullanılan oyların tamamını alarak partinin yeni eş liderleri seçildi. İki isim de partide büyük bir değişim olacağı istikametinde açıklamalar yaptı. Fakat kulislerde HDP’nin “sessiz moda” girdiği yorumları yapılıyor. Parti, bundan sonra faal siyaseti Yeşil Sol Parti (YSP) bünyesinde sürdürecek.
HDP’deki değişimi, partinin yeni idareden beklentilerini ve YSP’ye entegre olması kararını Diyarbakır’da seçmenlere ve uzmanlara sorduk.
“Vekillik bile artık toplumsal medya üzerinden yürüyor”
Yakıcı sıcakları ile nam salan Diyarbakır’da, mecbur kalmadıkça beşerler gündüz saatlerinde dışarıya çıkmıyor. Birçok insanın yüzündeki bezgin sözün tek nedeni yalnızca sıcaklar değil.
Siyasete dair sorulara cevap verme isteği az. Birkaç başarısız teşebbüsün akabinde Sanat Sokağı’nda mikrofonu uzattığım Ramazan isimli yaşlı adam HDP’nin yeni eş liderlerini tanımıyor. “HDP ya da YSP, ittifak yapmaktan fazla saf bir Kürt partisi olarak kalmalı, Türkiye siyasetinde Kürtler ne istiyor ona karşılık aramalı tahlil için zorlamalı” diyor.
Bir kitapçıda çalışan Mehtap isimli genç bayan da mevcut siyasetin kendisine umut vermediğini söylüyor. Son seçimlerden sonra HDP’nin toplumdan kendini izole ettiğini düşünüyor.
“26 yaşındayım. Eski vekilleri hatırlıyorum. Halkla iç içiydiler. Şimdiki vekilleri tanımıyoruz bile. Son aylarda bölgede artan hak ihlalleri oluyor, Silvan’da köylülere azap yapılmış lakin birebir gün alana giden, reaksiyon gösteren vekil yok. Vekillik bile artık toplumsal medya üzerinden yürüyor” eleştirisini yapıyor.
Ofis semtinde, çay ocakları ve kebapçıların yoğunlukta olduğu meydana gidiyorum. Masalarda tek tük gençler var.
Sanayide kaporta ve motor işi yapan üç gencin yanına oturuyorum.
HDP seçmeni değiller ve yorum yapmak istemiyorlar. Lakin pandemiden sonra toplumda kolay yoldan para kazanma, güçlü olma eğiliminin, haksız çıkar ve gayrimeşru yolların olağanlaşmasından duydukları rahatsızlığı lisana getiriyorlar, “Siyaset kurumu bu probleme el atmalı” diyorlar.
“Sanki Sur olayları yaşanmamış gibi”
Az ilerde oturan ve HDP’ye oy verdiklerini söyleyen iki seçmenin yanına gidiyorum. Genç olanı, yaşlısına Sur’da yıkılan meskeninin yerine bir kafenin yapıldığını üzülerek anlatıyor.
Ömer Buyruk, Fatih Mahallesi Özdemir Sokak’ta yıkılan konutu için yalnızca 260 bin lira alabilmiş. Bu para konutunun yerine inşa edilen yapıyı almasına yetmemiş.
“İnsanlar çok acı çekti lakin bugün baktığımızda güya Sur olayları yaşanmamış gibi” diyor.
HDP’den tek isteği “halkla iç içe, halkı dinleyen, halkın sesine kulak veren” bir parti olması. ‘’Bu halk çok bedel ödedi, bunu unutmasınlar’’ diyor ve ekliyor:
“Yaşlı anam ölmeden ‘Sur’u son bir sefer göreyim’ dedi fakat yasaktı, göremedi. Ölünce Surların kıyısındaki Çiftehavuzlar Mezarlığı’na gömdük. Dün eski konutumuzun oradan geçtim, bahçemizin olduğu yere minderler serilmiş, zenginlere mesken olmuş, içim acıdı.”
Ömer’in büyük oğlu iki yıl evvel Almanya’ya iltica etmiş, “Küçüğünü de göndereceğim” diyor.
Emin isimli yaşlı adam da “Sosyal teminat yok, gençlerin hayallerine bu ülkede yer kalmadı, genç olsam ben de durmaz giderdim” yorumunu yapıyor.
Ömer de Emin de, siyasetin insanların meselelerini çözmekte pasif kaldığını düşünüyor, HDP’de halkın etrafında kenetlendiği bir önder olmayışından sıkıntı yanıyor:
“Selahattin Demirtaş üzere halkın seveceği, benimseyeceği önderler olmalı. Yoksa zor…”
Haberde ismini kullanmamızı istemeyen 29 yaşındaki muhasebeci genç bayan da seçimden sonra birçok gencin Türkiye’den gittiğini, toplumda büyük bir geçim kriz olduğunu söylüyor; siyaset kurumunun da partiler’n de toplumun sıkıntılarının çok gerisinde olduğunu söylüyor. HDP’yi destekliyor lakin partisini eleştirmekten de geri durmuyor.
“Ben vatandaş olarak korkarım lakin beni temsil eden vekil de, parti de korkmamalı. Korkmadan konuşmalı, gözünü budaktan sakınmamalı. Lafı gevelememli. Cesaretli olmalı ki, halk da ondan yürek almalı…”
Reha Ruhavioğlu: HDP, doruğundaki riskler nedeniyle kendini uyku moduna aldı
BBC Türkçe’ye konuşan Kürt Çalışmaları Koordinatörü Reha Ruhavioğlu ise ‘HDP’nin “tepesindeki riskler nedeniyle kendini uyku moduna aldığı’’ görüşünde.
HDP’nin bugüne kadar en düzgün çıkışlar yapan Kürt partisi olduğunu söyleyen Ruhavioğlu, “Halbuki HDP üzere bir parti, kapatılacak mı, hazine yardımı mı kesilecek mi üzere risklerden korkmamalıydı” diyor.
Ruhavioğlu’na nazaran HDP’den fazla, misyonunu devrettiği YSP’nin Eylül ayı sonunda yapılması beklenen kongresi daha dikkatle izlenmeli. HDP ise kemik seçmeni dışında kendisine oy vermeyenlere gidip neden oy vermediklerini anlamalı, bilhassa de son seçimde oyunu almadığı Kürt seçmenleri dinleyip, onlar üzerinden siyaset inşa etmeli.
Ruhavioğlu ayrıyeten HDP ve cezaevindeki eski eş genel lider Selahattin Demirtaş’ın iki başka kulvar üzere görülmeye başlandığını, bu durumun HDP’nin yapısal problemlerinden biri olduğunu savunuyor.
“Silahlı hareketle sivil alandaki aktörler ortasındaki ilgilerin de yine gözden geçirilip vaktin ruhuna uygun dizayn edilmesi gerekir” diyen Ruhavioğlu, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Bu bu türlü olmazsa, HDP’nin kendi içinde yapacağı tartışmalardan değişim sonucu çıkamaz. PKK’nin Türkiye sathında silah bırakıp bütün sorumluluğu ve siyaseti HDP’ye devrettiğini ilan etmesi lazım…”
Vahap Coşkun: Parti kademelerinde ve tabanda siyaset değişikliği beklentisi yüksek
Anayasa Mahkemesi’nin kapatma davası kararına kadar partinin tüm teşkilatlarının pasif alana çekildiğini belirten Coşkun, Ruhavioğlu üzere, YSP Kongresi’nin daha dikkatle izlenmesi gerektiği kanısında.
Coşkun’a nazaran HDP, son seçim sonuçlarından ders çıkarmalı:
“HDP yüzde 10’un altına düşmüş bir parti. Daha evvel umut vadederken artık bu türlü olmadığı düşünülebilir. Şayet takımının yanı sıra parti teşkilatında da önemli değişiklik yapmazsa bu düşüş trendinin devam edeceğini gösteren işaretler de var. YSP’nin kongresi HDP’nin de mukadderatını belirleyecektir.”
“Bu başarısızlığın muhasebesi yapıldı mı, yapılmadı mı? Bu mevzuda bir belirsizlik var üzere gözüküyor” diyen Coşkun, kelamlarını şöyle tamamlıyor:
“YSP’nin kongresinden çıkacak en değerli şey, karşılık bulması gereken en kıymetli soru ise 2015’den beri devam eden muhalefete angaje siyasetin sürüp sürmeyeceği. İktidar ile yeni bir sayfa mı açılacak? Mahallî seçimlere yalnız mı girecek, yoksa ittifak mı yapacak? Tüm bu sorulara net karşılıklar verilmeli.”