El Nino tesiri: Eylül ayı, olağandan sıcak geçecek

Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Siyasetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, El Nino tesiri nedeniyle Türkiye’de eylül ayı sıcaklık ortalamasının olağan kıymetlerin üzerinde olacağını, bu yıl dünya genelinde ölçülen rekor sıcaklıklardan çok daha yüksek bedellerin ise 2024 yılında görüleceğini belirtti.

İklim değişikliği, global sıcaklık kıymetlerindeki artışın en kıymetli nedenini oluştururken, bu yıl mayıs ayından itibaren buna bir de El Nino tesiri eklendi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Kurnaz, El Nino’nun, Pasifik Okyanusu’ndaki suların olağandan daha fazla ısınması manasına geldiğini ve öncelikle okyanuslara kıyısı olan bölgelerde tesirli olduğunu söyledi.

El Nino tesirinin birinci olarak Pasifik Okyanusu’nun batı tarafında, Japonya, Çin, Tayvan ve Avustralya’da görülmeye başlandığını aktaran Kurnaz, “Sonra ABD tarafında görülür, akabinde Atlantik’e geçerek evvel batısında, sonra doğusunda görülür ve yavaş yavaş bütün dünyaya yayılır. Bunun bütün dünyaya yayılması yaklaşık 3-4 ay sürer” dedi.

El Nino tesirinin Türkiye’de son 20 günde görülmeye başlandığı bilgisini veren Prof. Dr. Kurnaz şöyle devam etti:

“El Nino’nun resmi başlangıcı mayıs ayı. Biz şu sıralarda tesirlerini görmeye başladık, sıcaklıklardan bunu biraz daha net anlıyoruz. Türkiye’de temmuz ayının son, ağustos ayının birinci haftası yaz sıcakları zirve noktaya çıkar, sonra serinleme başlar. Bu sene eylül ayı hayli olağanın üstünde sıcak geçebilir, İstanbul’a baktığımızda eylül ayı sıcaklıkları 23-24 derece beklenir lakin biraz daha sıcak, 25-26 derecelerde bir eylül ayı geçireceğiz. El Nino’nun Türkiye’ye bir yararı yağış getirecek olması, geçen yılki kuraklığı yaşamayacağımızı umuyoruz.”

Kurnaz, gelecek yılın yaz mevsimine kadar Türkiye’nin de içinde yer aldığı bölgede yağışın biraz daha artmasını beklediklerini lakin ocak ayında İstanbul’a kar yağmasını beklemediklerini zira hava sıcaklığının kar yağacak kadar düşmeyebileceğini söz etti.

Günlük sıcaklık rekorları

Dünya genelinde ortalama sıcaklığın şimdiye kadar en yüksek 2016’da ölçüldüğünü hatırlatan Kurnaz, şunları söyledi:

“Sene başından bu yana, her gün için bu soruyu soracak olursak, ‘Bugünün tarihteki en yüksek sıcaklığı hangi sene ölçüldü?’ diye, bu sene gitgide artan sayıda rekor sıcaklık ölçüyoruz, hangi günde olursak olalım o günün sıcaklığı, tarihte ölçülen en yüksek sıcaklıklar. Bu muhtemelen sene sonuna kadar gidecek ve daha 4 ay var, 120 günün kıymetli bir çoğunluğunun rekor sıcaklık olacağını düşünüyoruz. Bu da, bu yılın bütün günlerine baktığımızda, yılın en az yarısındaki günlerde, en yüksek sıcaklık rekorunu kırmışız demek. Bu yıldan çok daha yüksek bir sıcaklığı 2024’te bekliyoruz, neredeyse her günü rekor bir sıcaklık olacak.”

Kurnaz’ın verdiği bilgilere nazaran, her günün geçmiş yıllardaki birebir güne ilişkin sıcaklık bedeliyle kıyaslandığı hesaplamada, sıcaklık rekoru kırılan gün sayısı, 2013’ten bu yana aşağıdaki üzere gerçekleşti:

YIL	REKOR KIRAN GÜN SAYISI	TOPLAM GÜN SAYISI	EN SICAK GÜN SAYISININ YILA ORANI
2023	95	240	%41,67
2022	49	365	%13,42
2021	19	365	%5,21
2020	59	366	%16,12
2019	20	365	%5,48
2018	7	365	%1,92
2017	50	365	%13,70
2016	153	366	%41,80
2015	48	365	%13,15
2014	3	365	%0,82
2013	3	365	%0,82

– İklim değişikliğinin etkileri

Şu anda dünyada görülen ısınmanın değerli ölçüde iklim değişikliğinden kaynaklandığını kaydeden Kurnaz, geçen 3 yılda Pasifik Okyanusu’ndaki suların olağandan daha serin olmasının global ısınmanın tesirini biraz sakladığını lisana getirdi.

Kurnaz, “İnsanlar geçtiğimiz 100 senede hayatları nasıl ilerlediyse o denli devam edeceğini düşünüyor. Panama Kanalı’nın dışında şu anda sayısız gemi bekliyor zira gemileri iki tarafa da geçirecek su kalmadı. Bundan ötürü dünyadaki bütün tedarik zincirleri bozuluyor, besin ticaretinde o kanaldan geçen trafik durmuş durumda. Bu da bilhassa Asya tarafındaki besin fiyatlarına fecî derecede yansıyor.” diye konuştu.

Dünyada besin fiyatlarının iklim değişikliğine bağlı olmadan her geçen gün arttığına dikkati çeken Kurnaz, bunun üstüne kuraklık ve iklim değişikliği tesirinin ekleneceği ve besine erişimin en değerli sorun olacağı ihtarında bulundu.

1,5 derece hedefi

Küresel sıcaklık artışını, sanayi ihtilali öncesi periyoda nazaran hudutlu tutmak için belirlenen 1,5 derece eşiğinin bu yıl ya da gelecek yıl muhakkak aşılacağı yorumunu yapan Kurnaz, “Muhtemelen 2040’lara hakikat da 2 dereceyi geçmiş olacağız. Bu sene geçeceğiz, seneye de geçeceğiz, 2025’te El Nino bitip, La Nina’ya geçecek olursak 1,5 derecenin altına düşüyor olabiliriz. Her sene devamlı olarak 1,5 derece geçilirse, 1,5 derecenin hiç altında kalmazsak, o vakit aslında eşik aşıldı diyebiliyoruz.” değerlendirmesini yaptı.

Kurnaz, kelamlarını, “İklim değişikliği pek umursanmıyor, günlük hayata devam ediliyor. Felaketlerin üst üste bindiği bir noktada bu felaketler cana tak edince sorgulama lakin o vakit başlayacak” diye tamamladı. (AA)