Büyümenin öncü göstergesi imalat PMI, ağustosta yılın en düşük düzeyine geriledi
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ağustosta 49’a gerileyerek yılın en düşük düzeyini gördü.
İSO Türkiye İmalat PMI anketinin ağustos ayı sonuçları açıklandı. Eşik bedel olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, temmuzda 49,9 olan manşet PMI ağustosta 49,0 olarak gerçekleşti ve üst üste ikinci ay 50,0 eşik pahasının altında kalarak Türk imalat bölümündeki ivme kaybının sürdüğü istikametinde sinyal verdi. Endeksin seviyesi, yavaşlamanın ölçülü seviyede olduğuna işaret etti.
Yüzde 30’u artırım yaptı
Firmalar ağustos ayında yeni sipariş almakta zorluk yaşadıklarını ve yeni alınan işlerdeki düşüşün bir evvelki anket devrine nazaran hızlandığını bildirdi. Müşterileri yeni sipariş vermekten caydıran temel faktör, güçlü fiyat baskıları oldu. Girdi maliyetlerindeki artış temmuzdaki 16 aylık doruğun hafif altında olmasına karşın süratli seyrini korudu. Türk lirasının dolar karşısındaki paha kaybı ve fiyatlardaki artışlar girdi maliyetlerinin yükselmesinde belirleyici oldu. Böylelikle sonuncu eser fiyatları enflasyonu da yüksek düzeyde kaldı. Anket iştirakçilerinin yaklaşık yüzde 30’u ay içerisinde satış fiyatlarında artış yaptığını bildirdi.
Üretim hacmi üst üste ikinci ayda da daraldı
Yeni siparişlerde gözlenen yavaşlama, ağustosta imalatçıların üretim hacmini üst üste ikinci defa aylık bazda azaltmasına yol açtı. Kelam konusu yavaşlama çok hafif seviyede gerçekleşmiş olsa da temmuz ayına kıyasla daha bariz gerçekleşti. Satın alma faaliyetleri gerilerken, yeni sipariş akışında görülen yavaşlama firmaların hem girdi hem de sonuncu eser stoklarını azaltmalarına yol açtı. Görece olumlu bir gelişme ise istihdamın üst üste dördüncü ay artması ve kimi firmaların ek çalışan gereksinimi olduğunu bildirmeye devam etmesi oldu. Bununla birlikte, istihdamdaki genişleme çok hudutlu seviyede kaldı ve mevcut artış serisinin en düşük oranında kaydedildi.
“Söz konusu büyümenin devam edip etmeyeceğini vakit gösterecek”
Açıklamada görüşlerine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, “Ağustos dataları Türk imalatçılarının yakından bildiği gelişmelere işaret etti. Fiyat baskıları talebi sınırlarken, bu da faaliyet şartlarında genel bir yavaşlamaya yol açtı. Enflasyonist baskılar son anket devrinde bir ölçü yavaşlamakla birlikte yüksek seyrini korudu. Son anketin en önemli olumlu gelişmesi, firmaların sonlu da olsa ek işçi alımı yapmaya devam etmesiydi. Öte yandan, talep şartlarının durağan seyrini sürdürmesi halinde kelam konusu büyümenin devam edip etmeyeceğini vakit gösterecek.” tabirini kullandı.
4 bölümde üretim arttı
İSO Türkiye Sektörel PMI ağustos ayı raporuna nazaran, takip edilen 10 daldan 4’ü üretimde artış kaydetti. En güçlü artış, üst üste üçüncü ay büyüme kaydeden elektrikli ve elektronik eserleri kesiminde gerçekleşti. Besin eserleri ile makine ve metal eserler bölümleri yine büyüme bölgesine dönerken üretimdeki en sert yavaşlama ise giysi ve deri eserlerinde ölçüldü.
Çoğu bölümün yurt dışından alınan yeni siparişlerinde ivme kaybı yaşandı. Yeni sipariş hacminde de en besbelli düşüş giysi ve deri eserlerinde kaydedildi. Kara ve deniz taşıtları başta olmak üzere üç dalın yeni siparişlerinde ise büyüme gerçekleşti. Temmuz ayına kıyasla yalnızca iki kesimin (metalik olmayan mineral eserler ve kara ve deniz taşıtları) enflasyon oranında artış olmasına karşın girdi maliyetleri genel olarak süratli bir formda artmaya devam etti. En bariz artış, enflasyonun 19 aylık doruğa ulaştığı kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti. En ölçülü artış ise ana metaller kesiminde izlendi. Metalik olmayan mineral eserler, satış fiyatlarında en süratli artışı kaydederken, bu bölümün enflasyon oranı Nisan 2022’den bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Dokumada ise son eser fiyatlarının artış suratı keskin bir yavaşlama göstermesine karşın tekrar de yüksek seviyede gerçekleşti.
10 bölümün 4’ünde istihdam arttı
Takip edilen 10 bölümden 4’ünde istihdam artarken, en yüksek artış istihdamın son 3 ayda birinci defa büyümeye geçtiği kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti. İstihdam hacmindeki en besbelli düşüşler ise giysi ve deri eserleri ile dokumacılık bölümlerinde görüldü. Firmalar satın alma faaliyetleri konusunda genel olarak temkinli davranırken, sırf elektrikli ve elektronik eserler ile kara ve deniz taşıtları büyüme sinyali verdi. Besin firmaları girdi alımlarını değiştirmezken, geri kalan yedi bölümün tamamında satın alma hacmi düşüş kaydetti.
Tedarikçilerin teslimat müddetleri genel olarak uzarken, en bariz gecikmeler kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri dalında gözlendi. Teslimat sürelerindeki en ölçülü artış ise dokuma eserlerinde gerçekleşti. (AA)