5 yıl sonra birinci: İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, Çin’e gidiyor

İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, Pekin’i ziyaret edecek. İngiliz Bakan’ın, Çin Devlet Lider Yardımcısı Han Cıng ve mevkidaşı Vang Yi ile görüşmesi bekleniyor.

Bugün Pekin’e varması beklenen Cleverly, bu ziyaretiyle 5 yıl ortadan sonra Çin’i ziyaret eden birinci İngiltere dışişleri bakanı olacak. İngiltere’den en son Theresa May‘in başbakan olduğu periyodun Muhafazakar Parti hükümetinin Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, Temmuz 2018’de Çin’i ziyaret etmişti.

Cleverly’nin ziyaretinde, bir yanda Çin ile ekonomik ve diplomatik bağları sürdürürken başka yanda sorun alanlarındaki tutumunu ortaya koyabileceği yeni bir dengeyi hedefleyeceği öngörülüyor.

“Küresel problemler, Çin olmadan çözülemez”

Bakan Cleverly, ziyaretinin duyurulmasının akabinde yaptığı açıklamada, Çin ile bağları sürdürmenin değerine dikkat çekerek “İklim değişikliğinden salgınların önlenmesine, ekonomik istikrarsızlıklardan nükleer silahların yayılmasına kadar birçok değerli global sorun Çin olmadan çözülemez” ifadelerini kullandı.

Pekin’deki ikili görüşmelerinde, Rusya-Ukrayna Savaşı’nı ve Güney Çin Denizi’ndeki tansiyonları örnek vererek Çin’in global güvenlik açısından sorumlu davranmasının kıymetine işaret edeceğini belirten Cleverly ayrıyeten muhataplarına Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve Tibet’teki insan haklarına dair yükümlülüklerini hatırlatacağı, Hong Kong’un özerk idare yapısının aşınmasına dair kaygılarını lisana getireceğini kaydetti.

“Çin’e yönelik yaklaşım değişerek ilerlemeli”

İngiliz hükümetinin Mart 2023’te güncellediği Güvenlik, Savunma, Kalkınma ve Dış Siyaset Bütünleşik Strateji Dokümanı’nda, Çin’in hem güvenlik ve hem bedeller bakımından İngiltere’nin görmeyi istediği milletlerarası sisteme “çağı tanımlayan bir meydan okuma” oluşturduğu belirtilerek Çin’e yönelik yaklaşımın “değişerek ilerlemesi” gerektiği vurgulanmıştı.

Belgede, “Pekin ile iklim değişikliği üzere sıkıntılarda işbirliği için ortaklarımızla çalışmayı sürdüreceğiz. Ama Çin Komünist Partisi’nin zorlama ve bağımlılıklar yaratma teşebbüslerine başkalarıyla birlikte karşı çıkacak, ülkemizi, demokrasimizi ve iktisadımızı koruyacağız” sözlerine yer verilmişti.

İngiltere Parlamentosu’nun İstihbarat ve Güvenlik Komitesi de temmuzda yayımladığı raporda, Çin’in İngiltere’nin iktisadı, siyaseti, sivil altyapısı ve akademisine nüfuz ederek “devlete karşı topyekun akına giriştiği”, İngiliz hükümetinin buna karşı muhafaza düzenekleri geliştirmekte yetersiz kaldığı tespiti yer almıştı.

Başbakan Rishi Sunak, misyona başladıktan sonra Kasım 2022’de yaptığı bir konuşmada, Çin ile bağlantılarda “işbirliğinin altın çağının noktalandığını”, İngiltere’nin bundan bu türlü “ekonomik güvenliğe odaklanması gerektiğini” vurgulamıştı.